مرینا

لکه څنګه چې طالبان په تیر اګست کې د کابل په لور پرمختګ وکړ مارینا چې اصلي نوم یې نه دی، ارامه وه او خپل شپږ میاشتنی زوی یې وړکتون کې پریښود او په یوه دولتي وزارت کې کار کولو ته لاړه.

مرینا افغان وتنس ته وویل داسې اوازې وې چې طالبان به ښار ونیسي خو ما سترګې پټې کړې ځکه چې ما باور نه لود چې دا به پیښ شي.

هغه ورځ په افغانستان کې د مرینا او ملیونونو نورو لپاره ژوند بدل شو. هغې په یوه راپور کار کاوه کله چې د ګاردانو مشر دفتر ته راغی او ټیم ته یې وویل چې تخلیه کی طالبان کابل ته ننوتلي دي. مرینا په چټکۍ سره خپل زوی واخیست او له ودانۍ څخه ووته خو ښار که د ترافیکو ګڼه ګوڼه وه ځکه چې خلکو د تیښتې هڅه کوله.

هغې یادونه وکړهزه په ژوره صدمه کې وم او د هغې ورځې پیښو له امله صدمه شوې وه زما رواني حالت د اونیو لپاره بې ثباته شو.

د نوي ژوند سره لاس او ګریوان.

مرینا چې د افغانستان د بدخشان ولایت اوسېدونکې ده د درېیو اولادونو مور ده له زده کړو وروسته کابل ته تللې ده. هغې په یوه نادولتي موسسه کې له کار کولو وروسته په ۲۰۱۶ کال کې د حکومت د یوه وزارت لپاره د رسنیو او مخابراتو په څانګه کې کار پیل کړ.

مرینا د خپلې اصلي دندې ترڅنګ د افغانستان په یوه ملي تلویزیون کې د پروډیوسر په توګه کار کاوه او په مدني ټولنه کې فعاله وه. هغې په یوه خصوصي پوهنتون کې هم تدریس کاوه او د بشري حقونو د شخړو د هواري او سیاست په اړه یې مقالې په علمي مجلو کې خپرې شوې.

مارینا وايي ما هیڅکله فکر نه کاوه چې د دومره سخت کار سره سره زده کړه او بیا درس ورکول او همدارنګه د رسنیو او مدني ټولنې سره مرسته کول داسې ورځ به راشي چې دا ټول به هیڅ معنی ولري. ما هیڅکله تصور نه کاوه چې یوه ورځ به راشي کله چې موږ به د ښه زاړه ورځو تجربې او سخت کار غواړو. دوی په چټکۍ سره لاړل او زموږ له لاسونو څخه ونیول شول.

د کار کولو مخنیوی

د طالبانو له واک څخه څو ورځې وروسته، مرینا هڅه وکړه چې بېرته کار ته ستون شي، خو د وزارت له دروازې څخه وشړل شوه. هغه وايي هغوی راته وویل چې نور کار نشم کولی او ما ته اجازه نه وه چې دننه لاړ شم.

له هغه وخت راهیسې مارینا وزګاره ده یوازې د افغانستان د ژورنالیستانو له ټولنې سره چې هغه یې یوه جګپوړې غړې ده وخت ناوخت په غونډو کې ګډون کوي. مرینا وايي چې د ښځو د کار کولو د حق لپاره یې په ځینو مظاهرو کې برخه اخیستې او د نورو دندو لپاره یې غوښتنليکونه هم ورکړي خو تر دې دمه بریالۍ نه ده.

واک ته د ستنیدو راهیسې په داسې حال کې چې په ښکاره توګه د ښځو کار کول منع نه دي طالبانو د کار ځایونو څخه د ښځو لرې کولو ته دوام ورکړی. د سپټمبر په میاشت کې د کابل نوي ښاروال د ښاروالۍ ښځینه کارکونکو ته وویل چې په کور کې پاتې شي تر څو چې د دوی دندې د نارینه لخوا ډکې شي. د ملګرو ملتونو پراختیايي پروګرام د ډسمبر په میاشت کې وویل ښځې د افغانستان د کاري ځواک ۲۰٪ جوړوي او د ښځو د کار کولو محدودیت به د افغانستان اقتصاد ته یو ملیارد ډالرو ته زیان ورسوي.

مارینا زیاتوي د یوې ښځې په توګه ما زده کړه وکړه او سخت کار مې وکړ چې ښه راتلونکې ولرم او خپلواکه شم.مخکې له دې چې طالبان واک ته ورسېدل ځینو خلکو ویل چې دوی بدل شوي دي د نجونو د تعلیم او د ښځو د حقونو په اړه د دوی فکرونه بدل شوي دي. خو طالبان هماغه شان دي لکه په نولسو کلونو کې.

د نجونو لپاره لیسې نشته.

پداسې حال کې چې طالبانو په پیل کې وړاندیز وکړ چې دا ځل به د دوی واکمني نرم وي ډیری ویره لري چې وروستي محدودیتونه د ۱۹۹۰ په لسیزه کې د دوی رژیم سره ورته دي کله چې ښځې په کار کولو بندیز ول او نجونې ښوونځي ته نه شي تللې. تیره میاشت د نجونو د لیسو د بیا پرانستلو په اړه د یو بدلون وروسته د طالبانو د پوهنې وزارت اعلان وکړ چې د ښوونځیو پرانیستل به تر هغه وخته پورې وځنډول شي چې د شریعت او افغاني کلتور سره سم یو جامع پلان جوړ شي.

مرینا وايي طالبان د تعلیم یافته ښځو په وړاندې کرکه لري او زیاته یې کړه چې د نجونو او زده کړو ته د ښځو د لاسرسي په وړاندې د دې ډلې محدودیتونه خالص سیاسي دي او د مذهب اساس نه لري.

هغه وايي: په اسلام او د افغانستان په کلتور کې د تاریخ په اوږدو کې تعلیم ته وده ورکړل شوې ده ښځو او نجونو ته د زده کړې په لاره کې کوم خنډ نه وه.

په افغانستان کې د طالبانو له خوا د نجونو د ښوونځیو د بیا پرانستلو له پرېکړې وروسته ځینې نجونې له ۲۰۰ ورځو څخه زیات ښوونځي له لاسه ورکړي. د نجونو د ژړا انځورونه په ټولنیزو رسنیو او د خبري رسنیو لخوا په پراخه کچه شریک شوي د نړۍ غندنه یې راپارولې.

مارینا هغو نجونو ته په اشارې سره چې له زده کړو منعه شوي، وايي زه د هغوی د راتلونکي په اړه نا امیده یم. د دوی په سترګو کې اوښکې او د دوی په مخونو کې نا امیدي یوازې هغه میرمنې چې زده کړې یې کړې او نور انسانان په شعور پوهیدلی شي.

انځور د انفرادي مرکه نه دی کریډیټ پریکنده ملاتړ رسنۍ د CC BY 2.0 سره نښه شوی.

سرچینه: د افغان وتنس مرکه